Chủ trương của cụ Phan Bội Châu là đánh Pháp bằng vũ lực.
Cụ Phan Châu Trinh chủ trương hợp tác với để canh tân đất nước.
“Chính Đề Việt Nam” luận Tây Phương hóa qua hai cách nhìn: chủ động và thụ động.
Chủ động là trường hợp của Nga; và sau đó là trường hợp của Nhật.
Chủ động Tây Phương hóa diễn ra một cách có hệ thống và có tổ chức — kết quả cuối cùng là chế ngự được khoa học Tây Phương. Nghĩa là không còn đeo đuôi họ nữa, mà chủ động được sáng tạo và phát minh.
( Một điểm nữa, Tây Phương hóa không đánh mất dân tộc tính. )
Thụ động là trường hợp của Việt Nam: bắt chước cách ăn, cách mặc v.v… không phải Tây Phương hóa; đó chỉ là sự bắt chước vụng về, không dẫn đến đâu và có hại cho dân tộc.
Khi Nga và Nhật chủ động Tây Phương hóa, họ đang ở trong trạng thái độc lập, làm chủ được vận mệnh quốc gia của mình.
Dựa trên hai bài học lịch sử đó, “Chính Đề Việt Nam” kết luận: chủ trương của cụ Phan Châu Trinh trước sau gì cũng thất bại. Chủ trương của cụ Phan Bội Châu đúng đắn: độc lập tự chủ phải là điều kiện đầu tiên để canh tân đất nước.
*
* *
Cho nên thoát cộng là con đường duy nhất cho tương lai Việt Nam.
(+) “Chính Đề Việt Nam” — bản PDF, không phải là chính bản 1965.
07/01/2018
Việt Nam: Văn Hóa, Chính Trị 