Trong “Một Cơn Gió Bụi” [ 1 ] cụ Lệ Thần kết luận: hai từ Tonkin ( Tông King, Ðông Kinh ) chỉ Bắc Kỳ, và Cochinchine ( Cochinchina ) chỉ Nam Kỳ; hoàn toàn không có ý nghĩa gì. Và do người Pháp nghĩ ra hầu phục vụ cho chiến lược “chia để trị”! Xin xem trích đoạn liên quan:
“…Chính phủ trước, phải lo thu lại hết toàn thể nước Việt Nam về một mối. Nước Việt Nam từ Bắc chí Nam vốn là một nước duy nhất về lịch sử, về phong tục và về ngôn ngữ. Tuy về địa dư thì hình thể nước chạy dài hơn hai ngàn cây số, nhưng tính cách duy nhất thật rõ rệt, ít nước nào trong thiên hạ được như thế. Sau vì có sự lấy thuộc địa và sự bảo hộ của nước Pháp, đem chia nước làm ba đoạn là Nam Kỳ, Trung Kỳ và Bắc Kỳ. Mỗi một Kỳ có một chính sách khác nhau như ba nước vậy. Sự chia ngắt ra như thế là một lối chính trị dùng phương pháp “chia ra để thống trị”. Song sự chia ngắt ấy lấy áp bức mà đặt ra, chứ về phương diện người bản quốc thì chữ “kỳ” chỉ có nghĩa là Khu, Xứ, Bộ, Phận, như ta nói: Xứ Bắc, Xứ Trung, Xứ Nam mà thôi, không có nghĩa gì là một nước. Người Pháp cũng biết thế nên mới dựng tiếng tàu là Tông King ( Ðông Kinh ) gọi Bắc Kỳ, và dùng tiếng Cochinchine là tiếng gì chẳng biết để gọi Nam Kỳ cho ra vẻ ba nước khác nhau. Nhưng khi ai hỏi một người Việt Nam, bất cứ ở Nam hay Bắc, là người nước nào, thì người Việt Nam ấy tự nhiên đáp lại rằng: “tôi là người An Nam”. Tiếng An Nam là tiếng người ta đã quen dùng từ đời Lê thành ra phổ thông hơn.”
*
* *
Nhận định về tính “thống nhất” lịch sử, phong tục, ngôn ngữ v.v… của cụ có hơi mang tinh thần chủng tộc độc tôn… Có lẽ chúng ta phải thông cảm cho suy nghĩ của những vị học giả thuộc thế hệ của cụ.
Chúng ta, với số lượng kiến thức dễ dàng tìm thấy, chắc chắn sẽ dễ dàng nhận ra, Việt Nam không phải là một quốc gia “nhất nguyên” ( homogeneous ) về lịch sử, phong tục, ngôn ngữ v.v… và chúng ta phải tôn trọng sự khác biệt đó.
Tinh thần chủng tộc độc tôn đã lỗi thời trong thời đại này.
Tham Khảo:
[1] — Lệ Thần Trần Trọng Kim, Một Cơn Gió Bụi, viết xong tại Nam Vang, Cambodia 01/05/1949. Không rõ nhà xuất bản. Bản PDF của sách được xuất bản: http://www.tusachtiengviet.com/images/file/JIqCLGit1AgQACxO/mot-con-gio-bui.pdf
29/03/2018