“Nếu một người được may mắn, thì không thể nói trước anh ta sẽ được may mắn đến mức nào. Quăng anh ta xuống sông Euphrates và như chuyện thần thoại vậy anh ta sẽ bơi vào bờ với một viên ngọc quý trong tay.”
— Tục Ngữ Babylon.
Mọi người ai cũng muốn được may mắn. Khát vọng này mãnh liệt trong tim của những người sống ở Babylon cổ đại bốn ngàn năm trước cũng không kém gì trong tim của những người sống vào thời này. Tất cả chúng ta đều hy vọng được Nữ Thần May Mắn lập dị khôi hài để ý đến. Có cách nào để chúng ta có thể gặp được bà và thu hút, không chỉ sự chú ý ủng hộ, mà cả những đặc ân hào phóng của bà?
Có cách nào để thu hút được sự may mắn không?
Đây chính là điều mà những người ở Babylon xưa mong ước được biết. Họ đã quyết định tìm ra câu trả lời. Họ là những người khôn ngoan và chịu suy nghĩ đến nơi đến chốn. Điều đó giải thích tại sao thành phố của họ đã trở thành giàu có và hùng mạnh nhất trong thời đại ấy.
Vào thời xa xưa ấy, họ đã không có trường tiểu học, trường trung học, trường chuyên nghiệp và đại học. Tuy nhiên họ đã có một trung tâm học liệu và trung tâm này đã hoạt động rất hữu hiệu. Giữa những tòa nhà cao ngất ở Babylon đã có một cái được xếp hàng quan trọng ngang với Cung Điện Hoàng Đế, Vườn Hoa Treo và các Đền Thờ các Thần Linh. Nó được nhắc đến rải rác trong các sách lịch sử, có thể là nó hoàn toàn không được nhắc đến, nhưng nó đã có một ảnh hưởng rất mạnh vào hệ thống tư tưởng của thời ấy.
Tòa nhà này là Văn Miếu [1], ở đó những kiến thức của quá khứ được những giáo viên tình nguyện giải thích chi tiết, và những vấn đề được nhiều người thích được thảo luận trong những diễn đàn công cộng. Trong những bức tường của tòa nhà này tất cả mọi người đều có địa vị bằng nhau. Những nô lệ tầm thường nhất cũng có thể tranh luận về các quan điểm của một hoàng tử của hoàng tộc mà không bị trừng phạt.
Trong những người thường đến Văn Miếu, là một người giàu có thông thái tên Arkad, ông được thừa nhận người giàu nhất Babylon. Ông đã có một hội trường đặc biệt cho riêng ông trong này, gần như cứ mỗi buổi chiều có rất nhiều người, một số người già cả, một số người còn trẻ, nhưng hầu hết là trung niên, tập hợp ở đó để thảo luận và bàn cải những vấn đề lý thú. Chúng ta thử lắng nghe xem họ đã có biết cách gì để thu hút được sự may mắn không.
Mặt trời vừa lặn giống như một trái banh màu đỏ rực lửa chiếu xuyên qua đám bụi lờ mờ của sa mạc khi Arkad tản bộ vào chỗ ngồi quen thuộc của ông. Đã có tám mươi người đợi ông đến, họ tựa người trên những tấm thảm nhỏ được trải trên sàn. Còn nhiều người khác đang đến.
“Tối nay chúng ta sẽ thảo luận gì?” Arkad hỏi.
Sau một lúc lưỡng lự, một người thợ dệt cao lớn trả lời ông, người thợ dệt đứng lên theo tục lệ. “Tôi có một vấn đề tôi muốn được nghe bàn luận nhưng tôi do dự không muốn đưa ra vì tôi sợ là ông, Arkad, và các quý vị ở đây cho là vấn đề buồn cười.”
Khi Arkad và những người có mặt thúc ông nên đưa ra, ông tiếp tục: “Ngày hôm nay tôi được may mắn, vì tôi lượm được một hầu bao, trong đó có ba đồng tiền vàng. Tiếp tục được may mắn là ước vọng to lớn của tôi. Cảm thấy tất cả mọi người đều có ước vọng này như tôi, tôi gợi ý chúng ta tranh luận làm cách nào thu thút được sự may mắn qua đó chúng ta có thể phát hiện ra phương pháp để lôi cuốn sự may mắn đến với chúng ta.”
“Một vấn đề thật thú vị đã được đưa ra,” Arkad đưa ra lời bình, “vấn đề thật đáng cho cuộc thảo luận của chúng ta. Đối với một vài người. Sự may mắn chỉ là một sự cố ngẩu nhiên, giống như một tai nạn vậy, nó có thể xảy ra với bất cứ người nào và không có mục đích hoặc lý do vì cả. Những người khác tin rằng người ban bố tất cả các vận may là nữ thần hào phóng của chúng ta, Ashtar, bà luôn luôn nóng lòng ban những phần thưởng thật hào phóng cho những kẻ làm vui lòng bà. Nói đi, các bạn của tôi, các bạn nói gì, chúng ta có nên đi tìm các biện pháp để lôi cuốn sự may mắn đến với mỗi người trong tất cả chúng ta không?”
“Nên lắm! Nên lắm! Và thật nhiều may mắn!” Đám đông mỗi lúc càng tăng đầy những người đang háo hức lắng nghe trả lời.
Ngay sau đó Arkad tiếp tục, “để bắt đầu buổi thảo luận của chúng ta, trước hết chúng ta hãy nghe từ những người giữa chúng ta ai đã từng trải qua những kinh nghiệm thú vị như người thợ dệt, tìm thấy hoặc nhận được, không có một nỗ lực nào từ họ, những châu báu giá trị hoặc kim cương.”
Họ im lặng một lúc và nhìn qua nhìn lại trông đợi một người nào đó lên tiếng nhưng không ai nói gì cả.
“Cái gì, không ai hết à?” Arkad nói, “vậy thì kiểu may mắn này phải thật hiếm hoi. Bây giờ ai có thể gợi ý chúng ta tiếp tục đi tìm sự may mắn ở đâu?”
“Tôi xin có ý kiến,” một người đàn ông trẻ ăn vận đàng hoàng đứng dậy phát biểu. “Khi một người nói về sự may mắn, có phải là tự nhiên anh ta nghĩ về chuyện bài bạc? Có phải là ở đó chúng ta tìm thấy rất nhiều người đang tranh thủ đặc ân của nữ thần, hy vọng bà sẽ ban cho họ những phần thắng to lớn?”
Trong lúc anh ngồi xuống một giọng nói vang lên, “xin đừng ngưng! Tiếp tục câu chuyện của anh! Hãy cho chúng tôi biết, anh có được nữ thần ban cho đặc ân khi bài bạc hay không? Bà đã xoay mặt đỏ của con súc sắc lên để anh được đầy túi với tiền của chủ sòng, hay là bà đã để cho mặt xanh quay lên, và vì thế mà chủ sòng lấy sạch những đồng tiền mồ hôi nước mắt của anh?”
Anh cùng cười vui vẻ với mọi người, và trả lời “tôi không phản đối khi thừa nhận rằng hình như bà đã thậm chí không biết tôi đang ở sòng bài. Nhưng các quý vị ở đây thì như thế nào? Đã có khi nào quý vị được bà đợi ở các sòng bạc và quay con súc sắc cho quý vị thắng không? Chúng tôi háo hức muốn nghe và muốn học hỏi thêm.”
“Chúng ta vào đề thật hay,” Arkad xen vào. “Chúng ta họp mặt ở đây để xét tất cả mọi phương diện của một vấn đề. Không nói đến bài bạc chúng ta sẽ lờ đi bản năng chung của hầu hết mọi người, họ thích sự hên sui may rủi bỏ ra một ít bạc và hy vọng thắng được rất nhiều vàng.”
“Việc đó nhắc tôi nhớ đến cuộc đua ngựa ngày hôm qua,” một thính giả khác lên tiếng. “Nếu như nữ thần thường đến chỗ bài bạc, chắc chắn bà không bỏ qua những cuộc đua ngựa mà những chiếc xe đua mạ vàng, và những con ngựa sùi bọt mép hào hứng hơn nhiều ở sòng bạc. Hãy nói thật cho chúng tôi biết, Arkad, có phải bà đã thì thầm vào tai ông bảo đánh cuộc với những con ngựa màu xám đến từ Nineveh ngày hôm qua? Tôi đứng ngay đằng sau ông, và không thể nào tin được tai mình khi ông bỏ tiền đánh cuộc với những con ngựa xám. Ông cũng như bất cứ người nào đều biết là không có đội nào trên toàn cõi Assyria có thể thắng được những con ngựa màu hồng của chúng ta trong một cuộc đua sòng phẳng.”
“Có phải là nữ thần đã thì thầm bảo ông đánh cuộc với những con ngựa xám vì ở vòng đua cuối cùng, đội ngựa đen chạy ở phía trong sẽ bị trượt chân, và do đó làm cho đội ngựa hồng của chúng ta không chạy được, và những con ngựa xám thắng cuộc đua và giành được một chiến thắng không xứng đáng?”
Arkad mỉm cười dễ dãi với việc cỡn bợt. “Vì lý do gì mà chúng ta cảm thấy nữ thần tốt bụng lại để ý nhiều đến một người đánh cá trong một cuộc đua ngựa? Đối với tôi, bà là nữ thần của thương yêu và nhân phẩm, bà vui thích giúp đỡ những người cần bà, và ban thưởng cho những người đáng được thưởng. Tôi đi tìm bà, không phải ở sòng bài hoặc ở trường đua, những nơi đó người ta thua nhiều vàng hơn là thắng, nhưng ở những nơi khác mà việc làm của họ đáng giá hơn và đáng được thưởng hơn.”
“Cày ruộng, buôn bán lương thiện, trong tất cả các nghề nghiệp của con người, đều có cơ hội làm ra tiền dựa trên các nỗ lực và các giao dịch của chúng ta. Có thể là không phải lúc nào cũng được thưởng vì có những lúc chúng ta phán đoán sai, và những lúc khác mưa không thuận gió không hòa và chúng ta bị toi công. Nhưng, nếu chúng ta bền bĩ, thường thì chúng ta có được kết quả như ý. Bởi vì cơ may làm ra tiền luôn luôn chiếu cố chúng ta.”
“Nhưng, khi bài bạc, tình thế bị đảo ngược, cơ may làm ra tiền luôn luôn chống lại chúng ta và luôn luôn chiếu cố nhà cái. Bài bạc được sắp xếp theo phương pháp mà nhà cái luôn luôn được lợi thế. Công việc chính của chủ sòng là làm ra lợi nhuận thật nhiều cho mình từ những đồng tiền mà con bạc đánh cá. Chỉ có một vài con bạc biết được chính xác lợi nhuận của chủ sòng và hiểu được cơ may thắng bạc của họ rất ít.”
“Thí dụ, chúng ta hãy xem lại việc đánh cá với con súc sắc. Cứ mỗi một lần nó được ném ra, chúng ta đánh cá mặt nào được xoay lên. Nếu như mặt đỏ xoay lên chủ sòng sẽ trả chúng ta gấp bốn lần số tiền chúng ta đánh cá. Nhưng nếu như nó là một trong năm mặt kia, chúng ta mất tiền đánh cá. Thật vậy cách tính toán này cho chúng ta thấy cứ mỗi một lần con súc sắc được ném ra, xác suất chúng ta bị thua cao gấp năm lần, nhưng vì mặt màu đỏ trả chúng ta gấp bốn lần, khả năng thắng của chúng ta cao gấp bốn lần. Trong một buổi tối bài bạc, chủ sòng có thể dự đoán giữ lại số lợi nhuận là một phần năm của tất cả số tiền con bạc đánh cá. Con bạc chỉ còn có thể hy vọng là thỉnh thoảng được thắng, vì nhà cái đã cẩn thận sắp xếp chặt chẽ để anh ta sẽ bị mất một phần năm số tiền đánh cá.”
“Tuy nhiên có lúc cũng có những người thắng rất to,” một trong các thính giả tình nguyện đưa ra nhận xét.
“Đúng vậy, họ có thắng,” Arkad tiếp tục, “biết được điều này, câu hỏi được đặt ra với tôi là, làm ra tiền bằng cách này có mang lại giá trị lâu dài cho những người được may mắn hay không. Trong những người tôi quen biết, có nhiều người thành công ở Babylon, tuy thế, trong những người này, không có người nào bắt đầu sự thành công của mình với bài bạc.”
“Các bạn những người có mặt ở đây tối nay biết rất nhiều công dân trọng yếu của chúng ta. Tôi nghĩ thật thú vị nếu được biết có bao nhiêu các công dân thành công của chúng ta có thể thừa nhận sòng bạc là khởi đầu sự thành công của họ. Các bạn thử nói cho chúng ta nghe tên những người các bạn biết. Được không?”
Sau một lúc im lặng kéo dài, một người vui tính đánh bạo, “câu hỏi của ông có tính luôn những người chủ sòng hay không?”
“Nếu các bạn không thể nghĩ ra người nào khác,” Arkad trả lời. “Nếu không có người nào trong các bạn nghĩ ra người nào khác, vậy bản thân các bạn thì sao? Có ai trong các bạn là những người luôn luôn thắng ở sòng bài, nhưng lại do dự không cho chúng ta biết họ có nguồn thu nhập này.”
Câu hỏi thách thức của ông được trả lời bằng những tiếng rên xiết đau khổ của những thính giả ngồi ở phía sau và lan rộng ra giữa những tiếng cười rộn rã.
“Hình như chúng ta không đi tìm sự may mắn ở những nơi mà nữ thần thường hay lui tới,” ông tiếp tục. “Do đó chúng ta hãy khảo sát chi tiết những lĩnh vực khác. Chúng ta không tìm được may mắn qua việc nhặt được những túi tiền đánh rơi. Chúng ta cũng không tìm nó ở những sòng bài. Còn những cuộc đua ngựa, tôi phải thành thật cung khai là tôi đã mất rất nhiều tiền, nhiều hơn tất cả những lần tôi đã thắng.”
“Bây giờ, thử xem lại việc buôn bán và nghề nghiệp của chúng ta. Có phải là trái lẽ tự nhiên, khi chúng ta kết luận một giao dịch lợi nhuận là phần thưởng cho nỗ lực của chúng ta, chứ không phải là sự may mắn? Tôi có khuynh hướng nghĩ là chúng ta đang lờ đi các tặng vật của nữ thần. Có thể bà thật sự giúp đỡ chúng ta, trong khi đó chúng ta lại không biết ơn sự hào phóng rộng lượng của bà. Ai có thể gợi ý chúng ta thảo luận gì thêm?”
Một thương nhân cao tuổi đứng dậy, vuốt vạt áo choàng màu trắng sang trọng của mình. “Xin ông, ông Arkad đáng kính và các quý vị ở đây, tôi xin đưa ra một gợi ý. Nếu, như ông đã nói, chúng ta công nhận sự thành công trong nghề nghiệp của chúng ta là do khả năng và tính cần cù của chúng ta, vậy thì tại sao chúng ta không thử xét lại những thành công chúng ta gần như có được nhưng chúng ta lại đánh mất, nếu như chúng ta đã có được thì chúng đã mang lại những khoản lợi to lớn. Chúng sẽ là những thí dụ hiếm hoi của sự may mắn nếu như chúng ta đã không đánh mất chúng. Bởi vì chúng không được tận dụng, chúng ta không thể xem chúng là những phần thưởng chính đáng của chúng ta. Chắc chắn có rất nhiều quý vị ở đây gặp những trường hợp tương tự rồi.”
“Đây là hướng thảo luận thông minh,” Arkad khẳng định. “Ai là người trong các bạn đã có sự may mắn trong tầm tay của các bạn và các bạn để mất nó?”
Có rất nhiều người đưa tay lên, người thương nhân vừa phát biểu là một trong những người đó. Arkad ra hiệu cho ông ta nói. “Ông đã gợi ý chúng ta bàn bạc theo hướng này, chúng tôi muốn nghe ông phát biểu trước.”
“Tôi xin vui lòng kể chuyện của tôi,” ông tiếp tục lại, “chuyện này minh họa sự may mắn có thể đến trong tầm tay của bất cứ người nào, và anh ta đã mù quáng để nó thoát khỏi tay anh ta, đây là sự mất mát to lớn và niềm ân hận dai dẳng sau này.”
“Rất nhiều năm về trước, khi tôi còn rất trẻ, vừa lập gia đình và bắt đầu làm ra tiền, một ngày kia cha tôi tìm gặp tôi và hăng hái thôi thúc tôi tham gia một vụ đầu tư. Con trai của một trong những người bạn tốt của cha tôi để ý đến một dải đất trống không xa những bức tường ngoài của thành phố chúng ta. Dải đất này nằm cao ở phía trên kênh đào, nên không dẫn nước lên được.”
“Người con trai của bạn của cha tôi nghĩ ra kế hoạch mua dải đất này, xây ba bánh xe nước thật lớn do những con trâu kéo, và qua đó đưa nước tưới sự sống lên mảnh đất màu mỡ này. Sau khi hoàn tất, ông ấy đã dự định chia nó ra thành từng khu nhỏ và bán lại cho cư dân của thành phố làm đồng chăn nuôi.”
“Người con trai của bạn của cha tôi đã không có đủ vàng để thực hiện kế hoạch này. Cũng giống như tôi, ông ấy cũng đã còn trẻ và tiền làm ra cũng khiêm tốn. Cha của ông ấy, cũng như cha tôi, đã là người cha của một gia đình đông con và không khá giả lắm. Ông ấy, do đó, quyết định kêu gọi một nhóm người tham gia vào cuộc kinh doanh này. Nhóm này đã có mười hai thành viên, mỗi thành viên phải là người đang đi làm có tiền, và đồng ý bỏ ra một phần mười tiền lương vào dự án này cho đến khi nó được hoàn tất. Sau đó tất cả mọi thành viên sẽ được chia lời theo tỉ lệ số vốn họ đã đầu tư.”
“Con trai của ta,” cha tôi khuyên tôi, “con đang còn trong tuổi trẻ. Khát vọng sâu xa nhất của cha là con tạo dựng cho mình một tài sản giá trị để con được trọng vì trong xã hội. Cha muốn con rút ra được những kinh nghiệm từ các lỗi lầm của cha do sự khinh xuất mà ra.”
“Con háo hức muốn học những kinh nghiệm của cha, thưa cha,” tôi trả lời.
“Vậy thì, hãy làm theo lời cha khuyên. Hãy thực hiện những gì mà cha đã nên làm ở tuổi con. Từ tiền con làm ra, giữ lại một phần mười và bỏ vào các quỹ đầu tư thích hợp. Với một phần mười số tiền con làm ra và tiền lời sinh ra từ số tiền này, con có thể, trước khi con bằng tuổI ta, tích lũy cho mình một tài sản giá trị.”
“Thưa cha, những lời khuyên của cha thật sáng suốt. Con mong muốn được giàu có nhiều lắm. Tuy nhiên con muốn sử dụng tiền con làm ra vào nhiều thứ khác quá. Do đó, con hơi do dự làm theo lời cha khuyên. Con còn trẻ. Con còn nhiều thời gian để thực hiện chuyện này.”
“Cha cũng đã nghĩ như vậy ở tuổi con, tuy nhiên con ạ, rất nhiều năm đã trôi qua mà cha cũng chưa bắt đầu thực hiện được.”
“Thưa cha, chúng ta sống vào thời khác rồi. Con sẽ không phạm những sai lầm của cha.”
“Có một cơ hội trước mặt con đó, con trai của ta. Nó đang mang lại cho con một cơ hội có thể đưa con đến sự giàu có. Cha van xin con, đừng trễ nãi. Ngay ngày mai con hãy đến gặp con trai của bạn cha và thương lượng với cậu ấy cho con chung vốn mười phần trăm từ tiền con làm ra vào doanh nghiệp cậu ấy khởi xướng. Hãy đi ngay vào ngày mai. Cơ hội không đợi chờ ai đâu. Ngày hôm nay nó còn đó; nó sẽ biến đi rất nhanh chóng. Do đó, đừng đợi chờ gì nữa!”
“Mặc cho lời khuyên của cha tôi, tôi đã do dự. Những chiếc áo choàng tuyệt đẹp do những thương nhân mang về từ phương Đông, những chiếc áo choàng đầy vẻ giàu có và sang trọng mà vợ tôi, và tôi đã cảm thấy chúng tôi mỗi người phải có một cái. Nếu như đồng ý trả mười phần trăm tiền tôi làm ra vào doanh nghiệp đó, chúng tôi phải tự nhịn không mua những chiếc áo choàng này, và những thú vui khác mà chúng tôi thích tha thiết. Tôi đã không quyết định cho đến khi nó đã quá muộn màng, tôi ân hận thật nhiều sau đó. Doanh nghiệp đó sinh lợi nhiều hơn mọi người dự đoán. Đó là câu chuyện của tôi, tôi đã trình bày là tôi đã để cho sự may mắn thoát khỏi tay mình như thế nào.”
“Qua câu chuyện này chúng ta thấy sự may mắn đợi chờ để đến với người sẵn sàng đón nhận cơ hội,” một người da ngăm ngăm đen sống ở sa mạc bình luận. “Để gây dựng tài sản luôn luôn phải có sự bắt đầu. Sự bắt đầu đó có thể chỉ là một vài đồng tiền vàng hoặc bạc mà người đó chuyển từ tiền anh ta làm ra vào quỹ đầu tư đầu tiên của mình. Tôi, bản thân tôi, là chủ của rất nhiều đàn gia súc. Để gây dựng những đàn gia súc này, tôi đã bắt đầu khi tôi chỉ là một thằng bé con, và tôi đã mua một con bê với giá một đồng tiền bạc. Việc này, khởi đầu của sự giàu có của tôi, thật quan trọng đối với tôi.”
“Bắt đầu bước đầu tiên gây dựng cho mình một tài sản thì cũng như có được sự may mắn vậy. Với tất cả mọi người, bước đầu tiên, biến họ từ những người làm ra tiền bằng mồ hôi nước mắt của mình, thành những người thu lợi tuất từ vàng họ đầu tư, bước đầu tiên quan trọng như vậy đó. Một vài người, khôn ngoan, đã khởi đầu khi họ còn trẻ và do đó họ đã vượt xa, về phương diện thành công tài chánh, những người khởi đầu muộn màng hoặc những người không sáng suốt, như thân phụ của thương nhân vừa rồi, đã không bao giờ chịu bắt đầu.”
“Nếu như ông bạn của chúng ta, thương nhân này, đã bắt đầu bước đầu tiên lúc ông ấy còn trẻ, khi cơ hội đến với ông ấy, thì ngày hôm nay ông ấy sẽ có được nhiều tài sản hơn. Nếu như sự may mắn của ông bạn chúng ta, người thợ dệt, là lý do để ông ấy bắt đầu bước đầu tiên của mình ngay lúc này, hành động đó thật sự là khởi đầu của sự may mắn to lớn sau này.”
“Cám ơn ông! Tôi cũng xin được phát biểu.” Một người lạ mặt đến từ quốc gia khác đứng dậy. “Tôi là người Syria. Tôi không nói được ngôn ngữ của các bạn giỏi lắm. Tôi muốn gọi ông bạn này, ông nhà buôn, bằng một tên. Có thể các bạn nghĩ cái tên đó không được lịch sự lắm. Tuy nhiên tôi muốn gọi ông bằng tên đó. Nhưng, tôi không biết nó là gì trong ngôn ngữ của các ông. Nếu như tôi gọi nó bằng tiếng Syria, các ông sẽ không hiểu. Do đó, xin các quý vị ở đây, bảo cho tôi biết cái tên dùng để gọi một người cứ thoái thác không chịu làm những việc rất có lợi cho anh ta.”
“Người trì trệ chần chừ,” một giọng nói vang lên.
“Đúng là anh ta,” người Syria la lên, vung tay đầy kích động, “anh ta không đón nhận cơ hội khi cô ấy đến. Anh ta chần chừ chờ đợi. Anh ta nói, tôi có nhiều việc phải làm lắm. Cô ấy sẽ bỏ đi, tôi bảo đảm với các ông như vậy. Cơ hội, cô ấy sẽ không chờ đợi một người chậm chạp như vậy. Cô ấy nghĩ nếu một người muốn được may mắn, anh ta sẽ hành động rất mau lẹ. Bất cứ người nào không hành động mau lẹ khi cơ hội đến, anh ta là một người luôn luôn trì trệ chần chừ giống như ông bạn của chúng ta đây, ông nhà buôn.”
Thương nhân cao tuổi đứng dậy cúi đầu chào vui vẻ trước những tràng cười. “Tôi khâm phục ông, người lạ mặt trong những cổng thành của chúng tôi, ông không do dự nói lên sự thật.”
“Bây giờ hãy kể cho chúng tôi nghe một câu chuyện về cơ hội nữa. Ai có một câu chuyện khác?” Arkad yêu cầu.
“Tôi xin kể,” một người đàn ông trung niên mặc áo choàng đỏ trả lời. “Tôi là người buôn gia súc, phần lớn là lạc đà và ngựa. Cũng có lúc tôi mua cừu và dê. Câu chuyện mà tôi sắp kể, sẽ nói đúng sự thật về một cơ hội đã đến với tôi vào một buổi tối khi tôi không mong đợi gì hết. Có thể đó là lý do tại sao tôi đã đánh mất nó. Các ông sẽ phán đoán điều này.”
“Trở về thành phố vào một buổi chiều sau một cuộc hành trình mười ngày toi công đi tìm mua lạc đà, tôi đã thật giận dữ khi được biết các cổng thành đã bị đóng và khóa chặt. Trong khi các nô lệ của tôi dựng lều nghĩ qua đêm, chúng tôi phải nghĩ đêm trong lều và còn lại rất ít thực phẩm và nước uống, một người nông dân lớn tuổi đã đến gặp tôi, cũng giống như chúng tôi, ông ấy cũng bị trễ không vào thành được.”
“Thưa ngài đáng kính,” ông ấy nói với tôi, “nhìn bề ngoài của ngài, tôi đoán ngài là người buôn gia súc. Nếu đúng vậy, tôi rất muốn ngài mua đàn cừu tuyệt diệu của tôi vừa được dẫn ra đây. Ôi, người vợ đảm đang của tôi đang bị cơn sốt rất nặng. Tôi phải vội vàng trở về nhà. Xin ngài hãy mua đàn cừu của tôi để tôi và các nô lệ của tôi có thể thắng lạc đà và trở về không trễ nãi.”
“Trời thật tối, tôi không thể thấy đàn cừu của ông ấy. Nhưng từ những tiếng kêu tôi đã biết đàn cừu có rất nhiều con. Đã mất mười ngày không tìm được con lạc đà nào cả, tôi đã thật vui lòng thương lượng với ông ấy. Vì đang lo lắng muốn về nhà ngay, ông ấy đã đòi một giá rất phải chăng. Tôi đã chấp nhận, tôi biết rất rõ các nô lệ của tôi có thể mang những con cừu vào thành vào buổi sáng và bán lời thật nhiều.”
“Cuộc thương lượng kết thúc, tôi gọi các nô lệ của tôi mang đuốc ra để đếm đàn cừu mà ông nông dân tuyên bố là có chín trăm con. Tôi không muốn làm phiền các quý vị, các bạn của tôi, diễn tả dài dòng các khó khăn của chúng tôi khi cố gắng đếm hàng loạt các con cừu đang đói khát, bồn chồn. Chúng tôi không làm sao đếm được. Do đó, tôi nói thẳng thừng với ông nông dân là sẽ đếm chúng vào ngày mai, và sẽ trả tiền cho ông ấy vào lúc đó.”
“Xin giúp tôi, ngài đáng kính,” ông ấy van vỉ, “xin chỉ trả cho tôi hai phần ba số tiền vào tối nay để tôi có thể đi về. Tôi sẽ để lại người nô lệ thông minh và có học nhất của tôi để giúp ngài đếm cừu vào buổi sáng. Anh ta là người tín cẩn được và ngài có thể đưa cho anh ta số tiền còn lại.”
“Nhưng tôi đã cứng đầu không chịu trả tiền ngay tối hôm đó. Sáng ngày hôm sau, trước khi tôi thức giấc, các cổng thành mở ra, và bốn người buôn gia súc khác tuôn ra tìm mua súc vật. Họ rất nhiệt tâm muốn mua và rất sẵn sàng trả giá cao hơn, vì thành phố đang bị đe dọa với một cuộc bao vây, thực phẩm khan hiếm. Người nông dân già bán được đàn cừu với giá cao gấp ba lần số tiền mà ông ấy đồng ý với tôi vào tối hôm qua. Thật vậy, sự may mắn hiếm hoi đã biến mất.”
“Câu chuyện này thật đặc biệt,” Arkad bình luận. “Chúng ta rút được bài học gì từ câu chuyện vừa rồi?”
“Bài học là nên trả tiền ngay lập tức khi chúng ta biết được chúng ta mặc cả khôn ngoan,” một người thợ làm yên cương đáng kính gợi ý. “Nếu như đó là một cuộc thương lượng buôn bán có lợi, thì chúng ta không cần bảo vệ chống lại các nhược điểm của chính chúng ta, cũng như bất cứ người nào khác. Chúng ta là con người nên hay thay đổi. Ôi, tôi phải nó là chúng ta có xu hướng thay đổi ý kiến khi chúng ta đúng hơn là sai. Khi sai, chúng ta thật sự cứng đầu. Khi đúng, chúng ta dễ do dự và để cho cơ hội trốn mất. Quyết định đầu tiên của tôi là quyết định hay nhất. Tuy vậy tôi đã luôn thấy thật khó khăn bắt buộc chính mình tiến hành với việc buôn bán đã thương lượng xong. Do đó, để bảo vệ chống lại các khuyết điểm của chính tôi, tôi trả tiền đặc cọc ngay lúc đó. Hành động này giúp tôi tránh khỏi những tiếc nuối sau này, và mất đi sự may mắn đáng lẽ ra phải là của tôi.”
“Cám ơn! Tôi muốn được phát biểu một lần nữa.” Người Syria lại đứng dậy. “Những câu chuyện này thật giống nhau. Cứ mỗi một lần như vậy cơ hội bay mất với cùng một lý do. Trong mỗi câu chuyện cô ấy đã đến với một người trì trệ chần chừ, cô ấy mang đến một kế hoạch tuyệt vời. Cứ mỗi một lần như vậy họ do dự, không chịu nói, đây là lúc thuận lợi nhất, tôi phải hành động thật nhanh. Như vậy thì làm sao họ có thể thành công được?”
“Những lời nói của ông thật sáng suốt khôn ngoan, ông bạn ạ,” người buôn gia súc trả lời. “Sự may mắn biến mất vì sự chần chừ trì trệ trong cả hai câu chuyện vừa rồi. Tuy nhiên, đây không phải là điều bất thường. Tinh thần chần chừ trì trệ tồn tại trong tất cả mọi người. Chúng ta muốn được giàu có; tuy vậy, thường thì khi cơ may hiện ra trước mắt chúng ta, tinh thần chần chừ trì trệ trong chúng ta nhanh chóng đưa ra nhiều lý do để đình trệ không chịu đón nhận các cơ may này. Nghe theo nó, chúng ta trở thành kẻ thù tệ hại nhất của ta.”
“Vào những ngày tôi còn trẻ, tôi đã không biết nó qua cái tên dài dòng mà bạn của chúng ta từ Syria biết. Lúc đầu tôi đã nghĩ rằng sự phán đoán kém cỏi của tôi là nguyên nhân khiến tôi bị mất đi nhiều thương vụ lợi nhuận. Sau đó, tôi đã công nhận là do tính khí cứng đầu cứng cổ của tôi. Cuối cùng, tôi đã nhận ra bản chất thật của nó — thói quen đình trệ vô dụng khi đáng ra phải hành động, hành động mau chóng và kiên quyết. Tôi thật căm ghét nó khi bản mặt thật của nó lộ ra. Với sự cay đắng của một con lừa hoang nay phải kéo xe, tôi đã cắt rời khỏi kẻ thù của mình và đến với sự thành công của tôi.”
“Cám ơn! Tôi xin được hỏi Ông Nhà Buôn một câu hỏi nữa.” Người Syria đang phát biểu. “Ông mặc quần áo đẹp không giống quần áo của người nghèo. Ông nói chuyện như một người thành công. Xin cho chúng tôi biết, bây giờ ông có lắng nghe nữa hay không khi sự chần chừ trì trệ thì thầm vào tai ông?”
“Cũng như ông bạn nhà buôn gia súc của chúng ta, tôi cũng đã nhận ra và chinh phục sự chần chừ trì trệ,” thương nhân trả lời. “Đối với tôi, nó đã chứng minh là một kẻ thù, lúc nào cũng dòm ngó và đợi chờ để cản trở các thành quả tốt đẹp của tôi. Câu chuyện tôi vừa kể chỉ là một trong những thí dụ tôi có thể kể, để minh họa nó đã xua đuổi các cơ may của tôi bằng cách nào. Khi đã hiểu rồi, thì chinh phục không khó khăn mấy. Không có người nào sẵn sàng cho phép kẻ trộm cướp đoạt lúa gạo của mình. Cũng không có người nào sẵn sàng cho phép một kẻ thù xua đuổi khách hàng của mình và cướp đoạt lợi nhuận của mình. Một khi tôi đã nhận ra những hành động của mình cũng không khác gì hành động của các kẻ thù của mình, với sự kiên quyết, tôi đã chinh phục được kẻ thù của mình. Tất cả mọi người đều phải khống chế được tinh thần chần chừ trì trệ của mình trước khi ông ta có thể mong ước được chia sẻ những châu báu giàu có của Babylon.”
“Thưa ông Arkad, ông nói sao?” Vì ông là người giàu có nhất ở Babylon, có rất nhiều người công khai tuyên bố ông là người may mắn nhất. Ông có đồng ý với tôi là không có người nào đạt được tiêu chuẩn thành công hoàn toàn cho đến khi anh ta hoàn toàn đè bẹp được tinh thần chần chừ trì trệ của anh ta?”
“Đúng như ông nói,” Arkad công nhận. “Trải qua cuộc đời lâu dài của tôi, tôi đã theo dõi thế hệ này tiếp nối thế hệ khác, trưởng thành và theo những nghề nghiệp như thương mại, khoa học và giáo dục dẫn đến cuộc sống thành công. Cơ may đã đến với tất cả họ. Một vài người đã nắm lấy cơ may của họ và thành công đều đặn, thỏa mãn những ước muốn sâu xa nhất của họ, nhưng phần đông đã do dự, đã sợ hãi và rớt lại phía sau.”
Arkad quay về phía người thợ dệt. “Ông đã gợi ý chúng ta bàn luận về sự may mắn. Xin cho chúng tôi biết bây giờ ông nghĩ gì về vấn đề này?”
“Tôi đã nhìn sự may mắn ở phương diện khác. Tôi đã nghĩ nó là cái gì đó mà chúng ta khao khát thật nhiều, và nó có thể xảy đến với người nào không cần có sự nỗ lực từ anh ta. Bây giờ, tôi nhận ra rằng những sự kiện như vậy không phải là những việc mà anh ta có thể thu hút đến với anh ta. Từ buổi thảo luận, tôi rút ra bài học là để thu hút sự may mắn, chúng ta cần phải lợi dụng những cơ may. Do đó, trong tương lai, tôi sẽ cố gắng lợi dụng triệt để những cơ hội khi chúng đến với tôi.”
“Ông đã nắm vững được những điểm chính từ buổi thảo luận của chúng ta,” Arkad trả lời. “Sự may mắn, chúng ta đã thấy, thường đến với cơ hội chớ không đến một mình. Ông bạn nhà buôn của chúng ta đã có thể có được sự may mắn to lớn nếu như ông ấy đã đón nhận cơ hội mà nữ thần tốt bụng đã mang đến cho ông ấy. Ông bạn buôn gia súc của chúng ta, cũng thế, đã có thể có được sự may mắn, nếu như ông ấy đã hoàn tất việc mua đàn cừu và bán ra với lợi nhuận hậu hĩ.”
“Chúng ta khởi đầu buổi thảo luận hôm nay để tìm ra phương cách cám dỗ sự may mắn đến với chúng ta. Tôi cảm thấy rằng chúng ta đã tìm ra được phương pháp. Cả hai câu chuyện cho chúng ta thấy sự may mắn luôn theo sau cơ hội. Đây là bài học mà những câu chuyện tương tự về sự may mắn, được hay mất, không thể thay đổi. Bài học như sau: chúng ta có thể quyến rũ sự may mắn đến với chúng ta nếu chúng ta chịu đón nhận cơ hội.”
“Những người háo hức nắm lấy cơ hội, làm điều tốt cho chính họ, thu hút được sự chú ý của nữ thần tốt bụng. Bà luôn luôn nóng lòng giúp đỡ những người làm vui lòng bà. Những người năng động làm bà vui nhất.”
“Hành động sẽ dẫn các bạn đến với thành công mà các bạn muốn.”
Những người năng động được Nữ Thần May Mắn chiếu cố đến.
[1] Dịch từ Temple of Learning. Chú thích của người dịch.
Mục Lục
Người Giàu Nhất Babylon
Lời Nói Đầu
Một Người Đã Mong Ước Được Có Vàng
Người Giàu Nhất Babylon
Bảy Phương Pháp Chữa Trị Túi Tiền Ít Ỏi
Năm Quy Luật Của Vàng
Diện Kiến Nữ Thần May Mắn
Người Cho Vay Vàng Ở Babylon
Những Bức Tường Thành Babylon
Nhà Buôn Lạc Đà Của Babylon
Những Văn Bản Đất Nung Từ Babylon
Người May Mắn Nhất Ở Babylon
Babylon Sử Lược
Việt Nam: Văn Hóa, Chính Trị 