Dịch “can do for” và “to work”…

Phát biểu nổi tiếng của Tổng Thống JFK: “Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country.”

Một vị trưởng thượng của VNCH dịch là: “Đừng đòi hỏi tổ quốc phải làm gì cho quý vị, mà hãy hỏi quý vị có thể làm gì để phụng sự tổ quốc”.

— Tôi chép lại theo trí nhớ, có thể không hoàn toàn đúng với nguyên văn bản dịch.

Nhưng quan trọng ở đây dịch giả đã uyển chuyển dịch và đã xiển dương được trong bản Việt Ngữ tính trang trọng của phát biểu lịch sử này.

— “can do for” được dịch uyển chuyển và cũng rất sát nghĩa trong bản Việt Ngữ “phải làm gì” và “làm gì để phụng sự”!

Phải giỏi tiếng Việt lắm mới có thể dịch được như vậy.

Xem hình đính kèm: chữ “to work” ở câu hỏi và câu trả lời trong mẫu đối thoại này có một người dịch cả hai là “thực dụng”.

Ở câu đầu thì được, nhưng câu sau thì không.

Ở câu sau, “to work” được sử dụng với nghĩa là: những người không đi làm, những kẻ vô công rỗi nghề, những kẻ lười biếng v.v…

Có thể là tôi hơi chủ quan khi không kể tới nghĩa: “họ không tìm được việc làm”? Nhưng trong tiếng Anh, nếu là nghĩa này, tác giả đã viết cách khác. Và trong ngữ cảnh của “socialism”, nó cũng không có nghĩa này.

Thử dịch, như thế này:

— Con: Ba ơi, nếu chủ nghĩa xã hội không thực dụng, tại sao vẫn có những người ủng hộ nó?

— Cha: Vì chúng nó là bọn báo cô con ạ!